خلق و خوی کودک خودتان را بشناسید

سعی کنید خلق و خوی کودک خودتان را بشناسید.

مواردی که در پایین ذکر شده است هیچ کدام به معنای بد یا خوب بودن نیست و هدف ما این است که با توجه به این نوشته کودکتون رو بهتر بشناسید و انتظارات واقع بینانه تری ازش داشته باشین.

هیچ گاه سعی نکنید کودکتان را کاملا عوض کنید به طور مثال کودکی که پر انرژی است، این یک ویژگی ذاتی اوست و شما باید به این تفاوت فردی کودکتان احترام بگذارید و دائم او را با خواهر و برادرهایش و با فلان فامیل و  … مقایسه نکنید که تو چرا انقدر پر جنب و جوشی؟! یه دقیقه آروم بگیر بچه!

و در ضمن این مساله رو هم بگم که اگر خودتون یا معلم فرزندتون حس کردید فرزندتون ویژگی های غیرعادی داره به طور مثال عدم تمرکز حواس، جنب و جوش بیش از حد و … بدون هیچگونه برچسب زدنی کودکتون رو نزد یک روانشناس و مشاور کودک ببرین تا اون با توجه به مصاحبه و ارزیابی بالینی تشخیص بده و برنامه ی درمانی براش اجرا کند.

9 بُعد خلق و خوی کودکان:

۱­- ميزان فعاليت:

ميزان انرژی جسمانی مشخص و آشکار در رفتار و فعاليتهای روزانه.

کم انرژی ↔️ پرانرژی

در مدرسه کودک پر جنب و جوش است و هنگامی که باید مدت طولانی بی حرکت باقی بماند٬ بسيار تلاش می کند تا آن وضعيت را تحمل کند. ناآرامی و بيقراری او ممکن است فعاليت کلاس را مختل کند یا باعث شود که او در انجام دادن تکاليف با مشکل روبه رو شود. این انرژی ميتواند بسيار مفيد واقع شود٬ اگر بتوانيم آن را در جهت مثبت به کار بگيریم.

بر خلاف کودک پر جنب و جوش، کودکانی هستند که ميزان فعاليت پائينی دارند با آن كه خود را با فعاليتهای مدرسه وفق مي دهند٬ ممکن است نسبت به فعاليت ها بی انگيزه باشند. کودکان با فعاليت کمتر٬ آهسته تر حرکت مي کنند و ترجيح مي دهند وقتشان را با کارهای غيرفعالی چون رنگ آميزی٬ بازی بی سروصدا با اسباب بازی و تماشای تلویزیون و بازیهای رایانه ای بگذرانند.

۲­ -حساسيت یا آستانه حسی:

کودک از تغييرات محيط چقدر احساس نگرانی می کند. (ميزان حساسيت لامسه٬ چشایی٬ بویایی٬ شنوایی و بينایی کودک).

حساسيت کم ↔️ حساسيت زیاد

کودکان حساس به محيط اطراف آگاهی دارند و امکان دارد به شيوه های گوناگون ارتباط خود را با فعاليت قطع کنند. لباس ممکن است ایجاد خارش کند٬ صدا ممکن است باعث حواسپرتی شود یا صندلی ممکن است سفت و زمخت باشد. اغلب این کودکان نسبت به دیگر احساسات و افکار٬ هوشياری بالاتری نسبت به دیگران دارند.

کودکان با آستانه حساسيت کم ممکن است به آسانی حواس شان پرت نشود و بر روی عملکرد تحصيلی آنها تأثير بگذارد. این کودکان نسبت به حساسيت های محيطی صبورتر هستند٬ ولی ممکن است به علائم هشداردهنده٬ همچون زنگ مدرسه یا آژیر اعلام حریق دیرتر پاسخ دهند.

۳­- قانونمنـدی (نظم پذیـری):

قابل پيش بينی بودن اعمال کودك به سبب فعاليتهای عادی (مانند بيداری٬ گرسنگی و خسته شدن) روزانه.

پيش بينی پذیری کم ↔️ پيش بينی پذیری زیاد

کودکان قانونمند از کلاس ساختارمند لذت مي برند٬ ولی ممکن است به دليل تغيير در برنامه روزانه کلاس٬ مانند برنامه بازدید دچار مشکل شوند. از طرف دیگر٬ کودکان با نظم پذیری کم ممکن است با برنامه های مدرسه مشکل داشته باشند و باعث اختلال در کلاس شوند. با این حال٬ اگر برنامه مطابق روال عادی نباشد٬ آنها کمتر دردسر ساز خواهند بود.

۴­ -تمایل نشان دادن (كناره گيری) واکنش اوليه نسبت به وضعيت جدید.

تمایل (نزدیکی) ↔️ کناره گیری

کودکان جسور تجربيات جدید را جذاب می دانند و بی درنگ مایل به تجربه کردن هستند. ولی کودکانی هم هستند که پيش از درگيری با شخص یا فعاليت جدید٬بيشتر مردد هستند و ترجيح ميدهند بی ميلی نشان دهند و تنها مراقب اوضاع باشند. البته با این کار ممکن است تجربيات جدید را از دست بدهند. به هر حال٬ ميزان هوشياری طبيعی باعث کاهش خطر پذیری در رفتارهای خطرناک می شود.

۵­- انطباق پذیری (سازگاری):

تطبيق با موقعيتهای جدید. زمان مورد نياز برای پذیرفتن تغييرات در برنامه یا جریان عادی. مدت زمانی که کودك برای سازگاری با افراد یا موقعيت جدید نياز دارد.(این صفت برخلاف نزدیکی ـ اجتناب٬ به معنی سازگاری٬ پس از واکنش اوليه به تغييرات است.

دیر انطباق پذیر ↔️ زود انطباق پذیر

کودکان انطباق پذیر معمولاً اوقات آسوده و راحتی را سپری می کنند٬ آنها تمایل دارند مطابق اوضاع پيش بروند. در مدرسه آنها آماده پذیرفتن تغييرات هستند. در عين حال٬ این کودکان آماده گرایش به رفتارها و ارزشهای نامطلوب همسالان خود نيز دارند. کودکان جدی که انطباق پذیری کمتری دارند٬ شاید کمتر آماده ی پذیرش جریانات منفی باشند٬ هر چند ممکن است خود را درگير موقعيت های پر دغدغه و دشوار کنند. مشکلی بالقوه در کلاسی که تغييرات مکرری در آنجا صورت می گيرد٬ که البته تعداد این تغييرات در پایه های بالاتر افزایش پيدا مي کنند.

۶­ -وضع روانی / حالت روحی:

گرایش کلی به سوی خرسند بودن یا ناکام ماندن. (دیدگاه کودک به جهان)

منفی ↔️ مثبت

هنگامی که کودکان انواع هيجانات و واکنشها از قبيل خوشرویی تا افسرده بودن٬ خونگرمی تا بدخلقی را به نمایش میگذارند٬ زمينه بروز یک حالت کلی مثبت یا منفی در آنها مهيا می شود.

کودک منفی ممکن است به سختی توسط اعضای خانواده٬ معلمان و همسالانش پذیرفته شود و این میتواند برای مراقبان او مشکل ایجاد کند٬ چرا که باید اختلال واقعی را از حالت روحی او تميز و تشخيص دهند. کودکی که همواره در حالت روانی خوبی به نظر ميرسد٬ به راحتی تطابق پيدا ميکند٬ ولی ممکن است با تجربيات زندگی خود برخورد درستی نداشته باشد.

۷­- شدت واکنش :

ميزان انرژیی که کودک در واکنش ها نشان می دهد یا ميزان انرژی و قدرتی که برای بيان احساساتش صرف مي کند.

واکنش ضعيف به محرک ↔️ واکنش شدید به محرک

کودکی که واکنش شدید دارد٬ با صدای بلند میخند و گریه می کند. اشيا را دوست دارد یا از آنها متنّفر است و نسبت به آنها هيجانی شدید نشان مي دهد. بنابراین آسان است که بداند اشيا در چه موقعيتی هستند. ولی کودکی که واکنش شدید ندارد٬ در زمان ابراز هيجانات خود٬ انرژی والدین یا معلمش را به شدت میخشكاند. کودکانی هستند که واکنش ملایمی دارند و واکنش احساسی خود را نسبت به هيجانات آن چنان شدید یا ضعيف ابراز نمی کنند. سر و کار داشتن با کودکانی که واکنش ضعيفی دارند آسانتر است٬ ولی والدین و معلمها باید ماهرانه علائم مربوط به مشکلات این کودك را شناسایی کنند.

۸­ -پایداری – تداوم :

توانایی انجام دادن تکاليف بدون حواسپرتی٬ با وجود وقفه ها یا ناکامیهای درسی.(پایداری در انجام دادن یک کار یا نداشتن پشتکار)

پایداری کم ↔️ پایداری زیاد

پایداری زیاد مستقيماً با پيشرفت در تحصيلات آکادميک مرتبط است. کودکی که پایداری زیادی دارد٬ هر چند امکان دارد به حد کمال برسد٬ ولی نميتواند خود را قانع کند تا بپذیرد که کارش را به پایان رسانده است. او مایل نبست تكليفش را به معلم تحویل دهد٬ چرا که احساس میکند آن را به اندازه کافی خوب انجام نداده است.

کودک با پایداری کم ممکن است در مدرسه با مشکل روبه رو شود٬ چراکه انگيزه کافی برای ادامه کار ندارد٬ به خصوص هنگامی که تكليف سختی داشته باشد٬ به آسانی دست از کار میکشد یا تقاضای کمک میکند٬ بدون اینکه مستقلانه سعی کند یا بتواند خود را به تمرکز و انجام دادن تکاليف ناتمام وادار کند.

۹­ -حواس پرتی :

گرایش به منحرف شدن توسط صدای بيرون یا وقفه های ایجاد شده

حواسپرتی کم ↔️ حواسپرتی شدید

حواسپرتی، مخالف پایداری نيست. ممکن است کودک به آسانی حواسش پرت شود و بعد از آن به سرعت به موضوع مورد بحث برگردد. کودک حواسپرت میتواند به همه چيز توجه داشته باشد٬ به هر چيزی که پيرامون او میگذرد٬حتی به افکار و رؤیاهای عادی خودش. در نقطه مقابل این رفتار٬ کودکی میتواند با وجود وقفه ایجاد شده متمرکز شود و به محرک های خارجی پاسخ ندهد. هر قدر این درجه بندیها در دو انتها قرار داشته باشد٬ بزرگ کردن کودك چالش برانگيزتر خواهد بود.

منبع: دنیای روانشناسی